Links of rechts lopen op het fietspad?

Wandelaars wandelen nu zowel links als rechts op het fietspad. Dat is chaotisch en leidt soms tot gevaarlijke ofwel onverkwikkelijke situaties. Mensen kunnen zich hier heel erg boos over maken. Ieder denkt het gelijk aan zijn kant te hebben. En eigenlijk is dat ook zo, want het is niet bij wet geregeld aan welke kant van het fietspad wandelaars moeten lopen. Dat is jammer, want zou iedereen rechts lopen, dan is het probleem opgelost. (Natuurlijk uitzonderlijke situaties daargelaten.)

Harmen Brandse heeft zich het zich aangetrokken dat niet in het Reglement Verkeerregels en Verkeerstekens is opgenomen aan welke kant van het fietspad wandelaars moeten wandelen en hij heeft actie ondernomen. Hij schreef een brief naar de minister met de vraag of dit gewijzigd kan worden. Hij pleit voor rechts lopen en geeft daar meerdere goede argumenten voor. Ik ben het helemaal met hem eens. Hieronder vind je zijn verhaal. Wat vind jij ? Laat je reactie achter, onder aan dit artikel. Instemmen helpt om die wettelijke regeling te verwezenlijken.

links of rechts wandelen op het fietspad 

Harmen Brandse schrijft speciaal voor wandelvrouw.nl:

Er is regelmatig discussie over het links dan wel rechts lopen van voetgangers. Daarbij wordt vaak verwezen naar het Reglement Verkeerregels en Verkeerstekens (RVV1990) met de wijzigingen van 1996. Maar dat RVV heeft een groot gemis: het geeft géén heldere richtlijn voor het gedrag van voetgangers op met name fietspaden.

In de dagelijkse verkeerspraktijk leidt dat tot vervelende situaties. Vervelend en onnodig. Een kleine wetswijziging zou dit kunnen oplossen.

Ondergetekende zou graag zien dat in het RVV de volgende wijziging wordt ingevoerd:

Hoofdstuk II. § 1. Artikel 4

  • 2 Zij (bedoeld zijn: voetgangers) gebruiken het fietspad of het fiets/bromfietspad indien trottoir en voetpad ontbreken.

Te vervangen door:

  • 2 Zij gebruiken de uiterste rechterzijde van het fietspad of het fiets/bromfietspad indien trottoir en voetpad ontbreken. Indien de verkeersomstandigheden daartoe aanleiding geven is het voetgangers toegestaan de uiterste linkerzijde te gebruiken.

 

Daar heb ik de volgende argumenten voor:

Links lopen uit de wet

De oorspronkelijke regeling uit 1990, waarbij voetgangers gestimuleerd werden links te lopen, werd met de wijzigingen in 1996 gelukkig ingetrokken. Het was ook niet erg fraai dat die regelgeving voetgangers uitnodigde om tegenliggers in de weg te gaan lopen.

De wetgever vond in 1996 dat de voetganger zelf het beste kan bepalen wanneer hij links of rechts wil gaan lopen. Dat was niet echt goed doordacht: het verkeer vraagt om duidelijke regels, dat kun je beter niet overlaten aan de willekeur van verkeersdeelnemers.

Het is nu volkomen willekeurig: de één loopt links, de ander rechts, sommige groepjes links én rechts; voetgangers die een kinderwagen of rolstoel duwen lopen regelmatig aan de linkerkant. Joggers komen je op je eigen weghelft tegemoet rennen. Als fietser, maar ook als gewoon rechts lopende voetganger, moet je vaak maar zien hoe je ertussendoor laveert.

rechts fietsen en rechts wandelen

Gevaarlijke situaties

Een fietser die hem op “zijn” weghelft tegemoet lopende voetgangers moet ontwijken terwijl er op de andere weghelft fietsers tegemoet komen zit in een ronduit gevaarlijke situatie. De links lopende voetganger is zich meestal van geen gevaar bewust, stapt dus niet de berm in en als de fietser naar zijn smaak onvoldoende ruim om hem heen fietst ontstaan regelmatig verbale, soms fysieke conflictsituaties.

Onnodig, want als ook voetgangers gewoon rechts houden is er niets aan de hand.  Achteropkomende fietsers moeten dan hun snelheid aanpassen, wat in het verkeer heel normaal is. Bij goed zicht gaat dat dan ook altijd goed. En is het zicht niet goed, dan is er sprake van een “aanleiding in de verkeersomstandigheden” en mag de voetganger een andere keuze maken.

Misvatting

Omdat in het RVV alles aan de individuele voetganger wordt overgelaten, gedragen spooklopers zich vaak alsof zij alle recht van de wereld hebben om tegemoetkomende fietsers in de weg te lopen, want ze denken dat links (blijven) lopen wettelijk is toegestaan!

Dat is een misvatting. We kennen namelijk niet alleen het RVV, maar ook de Wegenverkeerswet (WVW) en in art. 5 WVW staat: “Het is een ieder verboden zich zodanig te gedragen dat gevaar op de weg wordt veroorzaakt of kan worden veroorzaakt of dat het verkeer op de weg wordt gehinderd of kan worden gehinderd.”

Als linksloper hinder je fietsers op wiens weghelft je loopt: die kunnen niet ongehinderd hun weg vervolgen, maar moeten uitwijken om een botsing te voorkomen.

Linkslopen mag alleen als de linksloper hinder voorkomt, door bij tegemoetkomend verkeer tijdig de weg vrij te maken (bijvoorbeeld door in de berm te stappen).

Soms gebeurt dat in de praktijk ook, maar meestal niet. En “de weg even vrijmaken” is ook knap lastig voor linkslopende voetgangers die een kinderwagen, rolstoel of fiets aan de hand voortduwen.

Willekeur is vragen om moeilijkheden

Hoe goed de bedoeling van wetgever ook geweest mag zijn, willekeur in het verkeer is vragen om moeilijkheden. Die zijn dan ook aan de orde van de dag. Omdat fietsers gewoonlijk goed inspelen op afwijkende verkeerssituaties gebeuren er maar zelden ernstige ongelukken, maar het is wel een bron van ergernis, hinder en soms gevaar. Zou het niet beter zijn dit uit de wereld te helpen? Ik denk van wel, ik hoop u ook.

Veel spooklopers blijken zich helemaal niet te realiseren dat ze tegemoetkomende verkeersdeelnemers in de weg lopen. Waag het niet er wat van te zeggen, want dan vraag je om problemen. Hen vragen rechts te gaan lopen wordt opgevat alsof je hén in gevaar wilt brengen, want dan zien ze het verkeer niet aankomen!

Dat lijkt onzin, want aan welke kant van de weg je ook loopt, je ziet de ene helft van het verkeer wel aankomen en de andere helft niet. Maar er wordt eigenlijk bedoeld dat de linkslopende voetganger bescherming zoekt tegen achteropkomend verkeer.

Van achter aangereden worden

Linkslopende voetgangers blijken voornamelijk bang te zijn dat ze als ze gewoon rechts zouden lopen, ook bij goed zicht, van achteren worden aangereden.

Dit is een ingebeelde angst. ’s Avonds in het donker, ja, dan loop je dat risico. En in nog wat uitzonderlijke verkeersomstandigheden als bv. dichte mist, obstakels op het wegdek, wegwerkzaamheden en bedenk nog maar wat. Maar bij goed zicht worden voetgangers in de praktijk niet door achteropkomende fietsers aangereden. Geen enkele reden daar bang voor te zijn, want het gebeurt gewoon niet.

Zoals het spreekwoord zegt: “de mens lijdt dikwijls het meest aan het lijden dat hij vreest maar dat nooit op komt dagen”.

fietspad

Afwijkend verkeersgedrag

Linkslopers vertonen en veroorzaken afwijkend verkeersgedrag en dat op zich is al onwenselijk; het zou goed zijn dergelijke afwijkingen te beperken tot omstandigheden die er aanleiding voor geven.

De bepaling “als de verkeersomstandigheden daartoe aanleiding geven” erkent dat er omstandigheden zijn waarin links lopen de voorkeur kan krijgen, maar maakt ook duidelijk dat als de verkeersomstandigheden er géén aanleiding toe geven, je niet links gaat lopen. Ofwel: is de situatie normaal, dan doe je normaal. En normaal op Nederlandse wegen is: je houdt rechts. Dat krijgt iedereen met de paplepel ingegeven, daar kan nauwelijks misverstand over zijn.

De meeste voetgangers doen dat ook zonder richtlijn al; ik schat het aantal linkslopers op hooguit veertig procent. Maar deze aanzienlijke minderheid gedraagt zich, vaak zonder het zich te realiseren, hinderlijk en soms ronduit gevaarlijk.

En strijdig met art. 5 WVW. Boetes uitdelen zou misschien wel een aardige bron van inkomsten kunnen worden, maar zouden we dat wel moeten willen? De wetgeving zou lijkt mij meer gericht moeten zijn op bevorderen van gewenst gedrag dan op bestraffen van ongewenst gedrag.

In het verkeer moet je erop (kunnen) vertrouwen dat andere verkeersdeelnemers hun uiterste best zullen doen om aanrijdingen te voorkomen en in de praktijk werkt dat ook zo. Wat linkslopers zich ook in het hoofd hebben gehaald, er worden bij goed zicht geen voetgangers van achteren door fietsers aangereden. Voetgangers die hier ook onder normale verkeersomstandigheden bang voor zijn hebben een probleem tussen de oren dat wellicht met professionele hulp is aan te pakken, maar geen reden mag zijn om anderen maar een beetje in de weg te gaan lopen.

Het zou dan ook erg prettig zijn als iedereen die van goede wil is zijn gedrag door een heldere wettekst kan laten leiden, in plaats van willekeur in stand te houden en elkaar voor rotte vis te blijven uitschelden.

Uitzonderingen

Tenslotte nog een opmerking over welke verkeersomstandigheden “aanleiding geven” voor afwijkend verkeersgedrag. Hierbij sluit ik aan bij de oude opvatting van wetgever dat de voetganger grote vrijheid mag hebben daarin een eigen afweging te maken. Maatgevend is dat het de verkeersomstandigheden zijn die de aanleiding moeten geven tot afwijkend gedrag en het dus niet langer aan de totale willekeur van de voetganger wordt overgelaten.

Ook andere verkeersdeelnemers zullen bij de als voorbeeld genoemde omstandigheden de keuze om links te lopen begrijpen en er zo goed mogelijk op inspelen. Maar dat zijn dus uitzonderingssituaties. Onder normale omstandigheden is linkslopen voor andere verkeersdeelnemers niet logisch te verklaren, hinderlijk en soms ronduit gevaarlijk.

fietspad

Wat vind u?

De verkeersregels zouden het onder normale omstandigheden links lopen op fietspaden eenduidig moeten ontmoedigen. De voorgestelde aanpassing van het RVV lost dit op. Mag ik u vragen hier eens over na te denken en hopelijk ermee in te stemmen?

Met vriendelijke groet,

Harmen Brandse,