Hadrian’s Wall Path | lees mijn ervaringen

Wandelen door het heuvelachtige Engelse landschap van Northumberland, Cumbria en Tyne& Wear, langs de resten van een stenen muur die ooit de noordgrens van het Romeinse Rijk aangaf. Hadrian’s Wall Path is enorm in trek bij wandelaars. Ik was ook benieuwd geworden na alle verhalen en foto’s. Wat maakt deze tocht nu zo bijzonder? Dus toen ik de kans kreeg om een aantal dagen over Hadrian’s Wall Path te wandelen, greep ik die met beide handen aan. En wat denk je? Ik ben helemaal verkocht. Dit is echt een van de mooiste wandelroutes die ik deed in Europa. Ik ga je in dit artikel vertellen en laten zien waarom.

Het pad van de Muur van Hadrianus

Hadrian’s Wall Path is een 135 km lange wandelroute die zich uitstrekt van kust naar kust in het noorden van Engeland, van Wallsend, Newcastle upon Tyne in het oosten tot Bowness-on-Solway in Cumbria aan de westkust. De National Trail volgt de lijn van de Muur van Hadrianus die op de werelderfgoedlijst van UNESCO staat. De Muur is gebouwd vanaf 122 na Christus naar een idee van keizer Hadrianus. Hij liet deze imposante barrière bouwen als verdedigingswal en om het grensverkeer te controleren met het noorden van Groot-Brittannië (nu Schotland), waar de Romeinen toen geen invloed hadden. Rond 400 na Christus verlieten de Romeinen de Muur en raakte deze in verval. Nu wandelen we er langs om ons te vergapen aan de resten van de muur, de mile castles, turrets en forten. En als je er oog voor hebt valt er nog veel meer te ontdekken.

Hadrian’s Wall Path

Ik was dus helemaal aangestoken door de mooie verhalen die ik had gelezen over Hadrian’s Wall Path. Wat me wel opviel was dat er steeds werd gesproken over hele delen van de route waar geen stukje muur te zien was. In mijn hoofd was daarom het beeld ontstaan dat de muur sporadisch te zien zou zijn en dat wandelen langs de muur meer een idee is dan een stenen werkelijkheid. (Wat had ik het mis, maar daarover later meer.)

Daarom koos ik er voor om het, volgens velen, mooiste deel van de route te gaan lopen. Piet Smulders schrijft in zijn zeer informatieve blog dat hij het deeltraject van Corbridge naar Brampton een echte toptrail vindt. Met die informatie maakte ik een plan. We zouden starten in Chollerford en eindigen in Brampton. Een mooie driedaagse, die ik samen liep met Hans.

Chollerford – Steel Rigg  21 km – 6-8 uur – 440 m↑

We begonnen onze route bij George Hotel in Chollerford. Een prima plek aan de Tyne River om na een kop koffie te starten. Het Hadrian’s Wall Path loopt voor de deur langs. Voor vandaag staat een traject van ruim 20 kilometer op ons te wachten. De wandeltijd die aangegeven wordt is 6-8 uur. Dus als we binnen 5 minuten voor Chesters Roman Fort en het bijbehorende museum staan, besluiten we door te lopen. We zullen onze tijd nodig hebben.

Chesters Fort ligt in de vallei van de rivier de North Tyne. Het heeft een goed bewaard gebleven badhuis en een opmerkelijk museum dat meer dan 100 jaar geleden werd gebouwd om de grote collectie van John Clayton te huisvesten. Chesters Fort was een cavaleriefort.

Het eerste stukje wandelen we half in de berm van een smalle weg. Het is een warme dag en de weg biedt weinig beschutting tegen de zon. Auto’s passeren ons op korte afstand. Hans en ik kijken elkaar aan. Het wordt toch niet zo’n route?

Maar dan zien we de eerste grote wegwijzer die ons de velden in leidt. Voorlopig zullen we geen openbare weg meer zien. We wandelen over boeren grasland en klimmen over de zo karakteristieke overstapjes die over de muren gaan die de percelen van elkaar scheiden. Over klimmen gesproken: we maken meteen heel wat hoogtemeters.

Dan zien we ‘De Muur’!

Waanzinnig. Dit is al meer dan ik verwachtte. Over een lengte van tientallen meters kunnen we de fundamenten van de muur, die toch zeker nog ruim een meter hoog zijn, volgen. We zien ook onze eerste Turret. Het is nummer 29A (Ze zijn genummerd van oost naar west) Een bord maakt duidelijk wat een Turret precies is en hoe het eruit moeten hebben gezien.

Een Turret is een stenen toren die geplaatst werd tussen elke mile castle. Het bood onderdak aan een klein garnizoen die de wacht hielden en de grens bewaakten.  

We zien ook sporen van de ‘ditch’ (een gegraven geul aan de Schotse kant van de muur) en de ‘vallum’ (een sleuf van meer dan 6  meter breed aan de zuidkant van de muur). Men denkt dat de vallum ooit bedoeld was om daar een weg in aan te leggen, zodat de troepen snel verplaatst konden worden. De weg is er niet gekomen. In plaatst daarvan is er een weg aangelegd tussen de vallum en de Muur. Ze noemen het de Roman Militairy Way en is nog steeds in gebruik. Die openbare weg loopt dus vlak bij de muur, maar met het wandelen heb je daar geen hinder van.

We steken de Military Way over naar een parkeerplaats die toegang geeft tot Brocolitia Roman Fort. Op de parkeerplaats staat een busje waar je koffie kunt krijgen. Hadden we dat vooraf maar geweten. We dragen thermosflessen met koffie en heet water en hebben net een pauze gehad.

We wandelen om het fort heen, waar we verder niet veel van kunnen zien. Wel super mooi om te zien is de Romeinse tempel gewijd aan de god Mithras.

We steken de Militairy Way weer over en vervolgen ons pad. Het landschap wordt steeds heuvelachtiger en hier en daar lopen we langs eindeloze stukken muur. We komen hoger en hoger in het landschap en hebben prachtig uitzicht over het gebied.

We wandelen voorbij Housesteads Fort, een enorme opgraving van één van de 17 grote castella (=forten) langs de route. Later horen we dat hier een leuk klein museum bij hoort, dat vooral interessant is vanwege de suppoost die mooie verhalen vertelt.

Voor een hek worden we tegengehouden door een man met een portofoon. Hij blijkt onderdeel uit te maken van een filmcrew die drone opnames aan het maken zijn van de Muur. Al snel staan we met zo’n man of vijftien te wachten. Zo druk is het toch nog op het pad. Tot nu toe hebben we daar helemaal geen erg in gehad, maar door de lange wachttijd is het opgestroopt en als we weer verder mogen, merken we het wel. We zien mensen voor en achter ons. Het is net op het mooiste gedeelte van het pad. We lopen via een soort van trappen naar beneden en komen op het beroemde plekje: Sycamore Gap.

Sycamore Gap

Precies in het midden tussen twee heuvels, langs Hadrian’s Wall, stond al 300 jaar de Sycamore Gap Tree, een wereldberoemde boom. Het is een van Hadrians’s Wall meest iconische plekken en mensen kwamen van over de hele wereld om de boom te fotograferen. De solitaire esdoornboom, ook wel bekend als de Robin Hood Tree vanwege de beelden uit de Kevin Costner film, stond daar fier en gezond tot in 2023 twee mannen besloten de boom om te zagen.

Ik weet nog dat ik het las en verbijsterd was. En nu sta ik hier en kijk naar de afgezaagde stam. Er is een hek omheen gezet omdat men hoopt dat de boom opnieuw zal beginnen te groeien. Het zal helaas nooit meer worden zoals voorheen.

Tot op de dag van vandaag is het niet duidelijk wat de mannen bewogen heeft om de boom neer te halen.

Steel Rigg Car Park

We wandelen nog 15 minuten door tot de parkeerplaats bij Steel Rigg. Hier verlaten we het pad en wandelen naar Saughy Rigg Farm. Daar hebben we een kamer besproken. Saughy Rigg Farm valt het best te typeren als een familie B&B. Door de week worden er vier kamers verhuurd en in het weekend komen er groepen. Bij aankomst wordt ons gevraagd of we mee willen eten. Nou graag! Er is in de wijde omtrek verder niets te vinden. Maar ook als dat wel zo zou zijn, dit is een echte aanrader. We kregen een geweldig 3-gangen diner.

Daarna EK-voetbal kijken in de bioscoopzaal maakte het helemaal af. We hadden een geweldige eerste dag op het Hadrian Wall Path.

Steel Rigg – Gilsland 14 km – 5 uur – 270 m ↑

We krijgen een heerlijk ontbijt met een vers gemaakte omelet. Onze thermosflessen worden gevuld met koffie en heet water en we hijsen onze rugzak om. Of we een lift willen naar de Steel Rigg Car Park? Daar hoeven we niet lang over na te denken. Als we onszelf die klim terug naar het pad kunnen besparen op deze warme dag, dan graag!

Oma zet ons af op de parkeerplaats en we gaan op weg.  Het went nog niet erg, we blijven ons verbazen over het prachtige landschap, de enorme stukken muur die we zien, de turrets en mile castles. Het is wonderschoon.

We wandelen langs eindeloze stukken muur en maken de nodige overstapjes. Het is verboden om op de muur te wandelen, maar het biedt wel het mooiste koffieplekje ooit.

De Muur loopt langs een soort breuk in de aardkorst waardoor er een klif in het landschap is ontstaan. We lopen bovenop die klif en hebben een geweldig uitzicht naar beide zijden.

Net als we onze koffie op hebben komen we bij Hole Gap. Vlak onder een hoog gelegen milecastle ligt een idyllisch meertje. Het blijkt een verlaten groeve te zijn. Nu is het een recreatieplek en een plek waar auto’s kunnen parkeren en met weinig lopen de muur en een milecastle te zien is.

Op de parkeerplaats staat een busje waar koffie en koeken verkocht worden. Alweer komt het busje net na onze koffiepauze.

Thirlwall Castle

Wij wandelen verder en passeren een klein buurtschapje met Thirlwall Castle.

Het laatste stukje naar Gilsland is anders van landschap. Voor mijn gevoel lopen we meer door gecultiveerd land. We wandelen ook voor het eerst langs meerdere huizen. Aangekomen in Gilsland is het even zoeken. De weg onder het spoor door is afgesloten en er is een routeomlegging. Gilsland is niet groot. Aan de doorgaande weg, schuin tegenover een pub vinden we Dacre House, onze B&B voor vannacht. Dacre House is een prachtig gestyled pand. We krijgen een geweldig smaakvolle kamer. Ook hier wordt voor ons gekookt.  Gelukkig maar, want er is verder in Gilsland niet veel te vinden. We eten een heerlijke lamschotel.

Voor het EK-voetbal verplaatsen we naar de overkant. Altijd fijn om in een pub te kijken naar de wedstrijd. Vanavond speelt Nederland.

Gilsland – Bramton 16 km – 6 uur- 280 m ↑

Gisteravond heb ik nog wat zitten puzzelen op de route. Vandaag wandelen we naar Brampton. Dat blijkt niet aan de originele route van Hadrian’s Wall Path te liggen. Vanaf Banks zal ik via andere wandelpaden naar Brampton navigeren.

Meteen vanuit Gilsland wandelen we weer langs een prachtig stuk muur en komen uit bij de Romeinse Brug over de rivier Irthing. De infoborden langs de hele route zijn mooi verzorgd en voorzien ons van heel veel informatie. Zo lezen we hier dat door de eeuwen heen de rivier noordwaarts opschoof en de Romeinen tot 3x toe een nieuwe brug hebben gebouwd.

Zo moet de Romeinse Brug over de rivier Irthing er uit gezien hebben.

De variatie in hekken en sloten is enorm. 

Na de brug volgt een steile klim en we komen weer terecht in een ander soort landschap. Het is allemaal wat liefelijker en met minder steile klimmen. We wandelen tussen de schapen door en ik verzamel stukjes schone wol die her en der verspreid liggen. Zo vul ik mijn voorraad wandelwol flink aan.

Birdoswald Roman Fort

We lopen tegen het fort Birdoswald aan. Op het binnenplaatsje van de gebouwen aan de voorkant vinden we de ingang tot het museum, een restaurant en openbare toiletten. Een prima pleisterplek.

We besluiten het museum te bezoeken. Hoewel we denken dat het  museum ons niet zoveel nieuws meer te vertellen heeft, is het een mooi moment om Hadrian’s Wall te steunen met een gift.

Het museum blijkt veel leuker dan verwacht. Het zijn vooral veel getekende panelen die op een aansprekende manier de geschiedenis van de Muur laten zien. Er draait een film waar met een animatie duidelijk wordt hoe de Muur er vroeger uit moeten hebben gezien.

Achter het museum ligt het fort, tenminste wat er van over is. Met dank aan een gepassioneerde Engelsman die hier zijn huis bouwde en er zijn levenswerk van maakte om het achterliggende fort op te graven.

We verlaten Hadrian’s Wall Path

We wandelen door naar Banks en gaan daar van de route af. Na een stukje openbare weg (niet leuk) pakken we een public footpath en wandelen langs het water achter het imposante gebouw van de voormalige 12de-eeuwse Lanercost Priory langs.

Voorbij de eeuwenoude Lanercost Bridge volgen we een nieuw public footpath en wandelen door het beboste dal van de Quarry Beck. We worden verrast door een heuse waterval. Een idyllisch plekje.

We komen weer uit op de doorgaande weg naar Brampton en  pakken het volgende public footpath dat ons onder de bomen door, via de stuwwal ‘Brampton Ridge’ naar Brampton brengt. Al met al een prachtige route.

Brampton

In Brampton hebben we voor 1 nacht een appartement van Brampton Holiday Homes gehuurd. We zitten fijn in het centrum, hoewel dat niet al te veel voorstelt. Ook het standbeeld van keizer Hadrianus had van mij wel wat groter gemogen. Er is wel een leuk Indisch restaurant, Star Anise.

Morgen pakken we de bus naar Hexam en stappen daar over op de Hadrian’s Wall Country Bus (AD122) naar  Chollerford, waar onze auto staat te wachten.

Het was heen geweldige trip! Natuurlijk hadden we mazzel met het weer. De zon scheen, het was gemiddeld zo’n 24 graden en er waaide een fijn briesje. We hebben veel meer van de Muur en oude Romeinse beschaving gezien dan we vooraf hadden bedacht. Het heeft ons verbaasd.

De natuur was rondruit prachtig. Ik had graag doorgelopen om te eindigen bij de Ierse Zee. Deze wandeling kon mij niet lang genoeg duren. Genoten!

Hoe lang is het Hadrian’s Wall Path?

Hadrian’s Wall Path is 84 mijl lang, wat gelijk staat aan 135 km. De route loopt van kust tot kust, van Wallsend in het oosten (bij Newcastle upon Tyne) tot Bowness-on-Solway in Cumbria aan de westkust. Of andersom.

Welke kant gaat de route op?

De muur is oorspronkelijk ontworpen van oost (Noordzee) naar west (Ierse Zee). Dat komt ook overeen met de volgorde waarin de milecastles en turrets genummerd zijn.  In de praktijk lopen meer mensen hem andersom, dus van Bowness on Solway naar Wallsend. Dat komt omdat je de wind dan voornamelijk in de rug hebt. Let even op bij het aanschaffen van een wandelgids in welke kant de route beschreven staat. Wij gebruikten voornamelijk de kaart van Cicerone. Ik kocht de gids van Cicerone (waar de kaart bij zit), maar daar deed in de praktijk niets met de gids, hoewel er wel heel veel achtergrondinformatie over de Muur van Hadrianus in staat. De gids is in het Engels. Bij mijn weten is er geen Nederlandse gids.

De route is duidelijk naar twee kanten toe aangegeven en goed onderhouden. Toch vond ik het fijn om de GPS-route mee te hebben lopen. Bij twijfel even kijken. Je kunt de GPX-files downloaden via deze website.

Hoe fit moet je zijn voor Hadrian’s Wall Path?

Iedereen die redelijk fit is, kan het pad langs de Muur van Hadrianus lopen. Ook als je niet speciaal getraind bent voor lange afstandswandelingen maar wel in staat bent om minimaal 6 tot 8 uur achtereen te wandelen en wat doorzettingsvermogen hebt, kun je deze tocht prima doen. Het gedeelte van 23 mijl (37 km) tussen Chollerford en Birdoswald is het moeilijkst, met veel korte beklimmingen en afdalingen.

Ben je onzeker over of je voldoende wandelconditie hebt om de tocht te volbrengen, overweeg dan om vooraf online een wandeltraining Meerdaagse Tocht te volgen.

Wat is de beste tijd om Hadrian’s Wall Path te lopen?

Het pad is voornamelijk onverhard en kan modderig en glad worden bij nat weer, dus de beste tijd om het Hadrian’s Wall Path te lopen is tussen mei en oktober. Het pad en de Muur van Hadrianus zijn erg populair in de zomermaanden, vooral in juli en augustus.

Moet je vooraf je overnachtingen boeken?

Ik raad je sterk aan om inderdaad vooraf je overnachtingen te boeken. Zo loop je niet het risico om heel veel extra kilometers te moeten maken als onverhoopt alles vol zit. De maanden juli en augustus zijn sowieso heel druk.

Heb je geen zin om zelf te plannen, een heel aantal organisaties verzorgen dit graag voor je. Kijk eens op deze pagina met wandelvakanties in Engeland. Daar zitten een paar mooie reizen langs de Muur van Hadrianus bij.

Heb je nog een tip?

Als je het leuk vindt om een aandenken te verzamelen van deze wandelreis en tegelijktijdig het onderhoud aan de route wilt steunen, dan is het een idee om het stempelpaspoort aan te schaffen. Je verzamelt hierin onderweg stempels. Meer info.

Hoe bereik ik het pad?

Wij gingen over met de ferry van DFDS van IJmuiden naar Newcastle. Vanaf daar rijdt een metro naar de start van de route bij het fort Wallsend of neem de bus en trein naar Bowness. Kom je met het vliegtuig, vanuit Newcastle International Airport is het pad ook via het openbaar vervoer bereikbaar.

Er rijdt een speciale bus, de Hadrian’s Wall Country Bus (toepasselijk AD122 genaamd). Hij volgt de route: Haltwhistle – Walltown – Housesteads Once Brewed – Chesters – Hexham

Hoe kan je Hadrian’s Wall Path onderverdelen in etappes?

Er zijn verschillende mogelijkheden om een evenwichtige verdeling te maken in etappes. Dit zijn voorbeelden:

In 5 dagen:

Bowness – Carlisle  23 km
Carlisle – Gilsland  29 km
Gilsland – Chollerford 34 km
Chollerford – Heddon 24 km
Heddon – Wallsend (Segedunum) 24 km

In 8 dagen:

Bowness – Carlisle  24 km
Carlisle – Newton 14 km
Newton – Gilsland  14 km
Gilsland – – Steel Riggg 14 km
Steel Rigg – Chollerford 19 km
Chollerford – Portgate 8 km
Portgate – Heddon 16 km
Heddon – Wallsend (Segedunum) 24 km

In 10 dagen

Bowness – Burgh-by-Sands 12 km
Burgh-by-Sands – Carlisle  11 km
Carlisle – Crosby-on-Eden 8 km
Crosby-on-Eden – Lanercost 12,5 km
Lanercost – Greenhead 12 km
Greenhead – Housestads 15 km
Housesteads – Chollerford 16 km
Chollerford – East Wallhouss 14,5 km
East Wallhouses – Newburn 15 km
Newburn – Wallsend 18 km

Gebruik dit zoekvlak voor overnachtingen:

Laatste tip:

Wil je vooraf in de stemming komen, of achteraf heel veel herkenning hebben, lees dan het boek van Jochem Wijnands, die ook over het Hadrianus pad liep. Een zeer vermakelijk boek met ook heel veel leuke weetjes over de route.

Naschrift: Hadrian’s Wall Path stond ongeveer bovenaan mijn lijstje van routes die ik heel graag wilde wandelen.  Het was nog veel mooier en leuker dan ik vooraf bedacht had. Deze reis werd mogelijk gemaakt in samenwerking met VisitBritain.